Yusuf İzzeddin Efendi Ailesi Evrakı

Veliahd Yusuf İzzeddin Efendi’nin 1916 yılında vefat etmesi üzerine bıraktığı malların idaresini Mehmed Tevfik (Biren) Bey vasi olarak üstlenmiştir. Bu şekilde, gelirlerin aile bireyleri arasında taksimi, yapılan harcamalar, malların idaresi gibi konular etrafında şekillenen evraklar, önemli bir yekûna ulaşarak müstakil bir koleksiyon halini almıştır.

Tevfik Bey’in sorumluluğunu üstlendiği kişiler, Yusuf İzzeddin Efendi’nin hanımları olan Câvidan, Fâika Tâzende, Emine Nâzikedâ ve Leman Hanımlar ile çocukları Mehmed Nizameddin Efendi, Hatice Şükriye ve Mihriban Mihrişah Sultanlardır.

1916-1968 yıllarını kapsayan ve 4.048 belgeden oluşan koleksiyon üç grupta tasnif edilmiştir: 1. Mektuplar ve diğer evrak, 2. Hanedan, 3. Makbuzlar.

1. Mektuplar ve diğer evrak: Toplam 991 kayıttan oluşan bu grupta yer alan evraklar aile mensupları, aileye bağlı olarak hizmet görenler, aileyle ilişkisi olanlar, Tevfik Bey ve eşi Naciye Neyyal Hanım arasında karşılıklı olarak yapılmış yazışmalardan oluşmaktadır. Yazışmaların konusu ağırlıklı olarak, yaşanan maddi sıkıntılar dolayısıyla Tevfik Bey’den yapılan para talepleri ile ilgilidir.

2. Hanedan: Toplam 7 kayıttan oluşan bu gruptaki belgeler, 3 Mart 1924 tarihinde Hilâfet’in kaldırılması ve hanedan üyelerinin Memâlik-i Osmâniye hâricine çıkarılması kanunu öncesi ve sonrasında yaşanan olayların bir yönüne ışık tutmaktadır. Yurt dışındaki, özellikle Pertevniyal Valide Sultan’dan miras kalan Yunanistan’daki emlâk ile ilgili belgeler ise ayrı bir öneme sahiptir.

3. Makbuzlar: 332 kayıttan oluşan bu grupta, aileye bağlı olarak çalışanların maaş ödemeleri, yurt dışında bulunan çocuklara gönderilen ve İstanbul’da bulunan hanımlara verilen paralar için tutulmuş muhasebe tutanakları, yapılan gıda, tamirat ve diğer muhtelif harcamalar için kesilmiş makbuzlar yer almaktadır.